Ο Χρήστος Ζώτος μας περιγράφει τη συμβίωσή του με τη Μελίττα, ένα ξανθό θηλυκό λάμπραντορ που του έχει αλλάξει τη ζωή και την καθημερινότητα.

Η Μελίττα είναι ένας σκύλος οδηγός τυφλού. Γεννήθηκε στην Ολλανδία, ήρθε στην Ελλάδα κουτάβι δύο μηνών και εκπαιδεύτηκε μέχρι την ηλικία των 18 μηνών. Έκανε τη βασική εκπαίδευση σκύλου διαρκείας ενός έτους κι έπειτα εκπαιδεύτηκε στην οδήγηση τυφλού για άλλους έξι μήνες, μέχρι που πέρασε στα χέρια του χρήστη.

Σήμερα, η Μελίττα είναι ηλικίας 2 ετών. Οι συνθήκες στην Ελλάδα δεν ήταν εύκολες για να βρεθεί ένας σκύλος οδηγός, αφού το κόστος της εκπαίδευσης είναι πολύ υψηλό και όλες οι διαδικασίες στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο σε εθελοντές και χορηγούς. Θεωρητικά, θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει έναν σκύλο οδηγό απευθείας από κάποια χώρα του εξωτερικού, όμως το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση θα ήταν, ότι ο σκύλος δεν θα μπορούσε να δουλέψει στην Ελλάδα, επειδή θα ήταν εκπαιδευμένος στις εντελώς διαφορετικές συνθήκες μιας άλλης χώρας. Γι’αυτό και η επιλογή του Ελληνικού Κέντρου Σκύλων Οδηγών Ελλάδος ήταν να έρχονται οι σκύλοι από την Ολλανδία και να εκπαιδεύονται εδώ, δηλαδή στη χώρα που θα ζήσουν και θα οδηγήσουν, ώστε να λειτουργούν καλά στις συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες, αλλά, κυρίως, να μαθαίνουν τις ιδιαίτερες συνθήκες της πόλης και της ελληνικής καθημερινότητας.

• Το κόστος για να φτάσει ένας σκύλος οδηγός σε αυτό το επίπεδο είναι πάρα πολύ μεγάλο. Δεν υπάρχει καμία απολύτως κρατική επιχορήγηση, το Κέντρο Σκύλων-Οδηγών Ελλάδος στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ιδιωτική, σε εθελοντές και χορηγίες. Οι εθελοντές που ασχολούνται με τα σκυλιά δεν αμείβονται, προσφέρουν την εργασία τους εντελώς δωρεάν, ενώ ο μεγάλος μας χορηγός Nestle Purina Proplan (Petline) χορηγεί όλες τις τροφές και όλο τον εξοπλισμό του σκύλου από κουτάβι που είναι μέχρι τη στιγμή που θα βγει στη σύνταξη.
• Παγκοσμίως ο τυφλός δεν πληρώνει ούτε μισό Ευρώ για να αποκτήσει σκύλο-οδηγό, είναι μια παροχή που γίνεται εντελώς δωρεάν, το ίδιο ακριβώς ισχύει και για εμάς εδώ στην Ελλάδα.
• Ένας σκύλος οδηγός έχει διπλή ιδιότητα: είναι σκύλος εργασίας, είναι όμως και ένα κατοικίδιο. Τις ώρες που δεν εργάζεται, είναι ένα κανονικό σκυλί σαν όλα τα άλλα, όμως όταν φοράει το ειδικό γιλέκο με τη λαβή που χρησιμοποιεί ο χειριστής κατά τη διάρκεια της οδήγησης, είναι ένας εργαζόμενος σκύλος-οδηγός. Όταν βλέπουμε έναν σκύλο-οδηγό μαζί με τον χρήστη του, δεν επιτρέπεται να του αποσπάσουμε την προσοχή με κανέναν τρόπο: δεν πρέπει δηλαδή να τον φωνάξουμε με το όνομά του, να του μιλήσουμε ή να τον χαϊδέψουμε, γιατί έτσι θα του αποσπάσουμε την προσοχή, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ατύχημα στον ίδιο τον σκύλο ή και στον χρήστη του. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι φιλόζωοι ότι στο δρόμο, εάν διασταυρωθούν με έναν σκύλο-οδηγό την ώρα που οδηγεί, θα πρέπει να κρατήσουν τα σκυλιά τους μακριά. Ένας σκύλος που πάει να παίξει, χωρίς να το θέλει και χωρίς φυσικά να γνωρίζει ότι εκείνη τη στιγμή ο σκύλος-οδηγός εργάζεται, θα αποσπάσει την προσοχή του και θα διακόψει την ομαλή ροή της διαδικασίας της οδήγησης. Αυτή είναι μία παράκληση προς τους φιλόζωους, δεν έχει σημασία εάν έχουν οι ίδιοι καλή πρόθεση ή το δικό τους σκυλάκι να είναι χαρούμενο και απλώς να θέλει να παίξει. Το σημαντικό είναι ότι ο σκύλος-οδηγός πρέπει να έχει την προσοχή του τεταμένη και να μην αποσπάται σε καμία περίπτωση.
• Το θέαμα ενός σκύλου-οδηγού που οδηγεί έναν τυφλό, δεν είναι τόσο συνηθισμένο στην Ελλάδα. Η αντίδραση του κόσμου είναι θετική, όλοι βλέπουν τί προσφέρει ένας σκύλος-οδηγός και το δέχονται με μεγάλη χαρά. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ακριβώς επειδή θαυμάζουν αυτό που γίνεται, πολλοί θέλουν να αγκαλιάσουν τον σκύλο και να του δείξουν την αγάπη τους, κάτι που θα πρέπει να αποφεύγεται για τους λόγους που είπαμε.
• Αν και υπάρχει νόμος από το 2010 που επιτρέπει την πρόσβαση του σκύλου-οδηγού παντού, σε όλους τους δημόσιους χώρους και σε όλα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, υπάρχουν κάποια προβλήματα με τους φίλους μας τους οδηγούς ταξί, διότι υπάρχει η ελληνική νοοτροπία “το ταξί είναι δικό μου και κάνω ό,τι θέλω”. Υπάρχουν αρκετοί που αγαπούν τα ζώα και μας παίρνουν στο ταξί τους, όμως θα πρέπει να περιμένουμε να περάσουν δέκα ταξί για να μπούμε στο ενδέκατο και αυτό είναι ένα πρόβλημα.
• Το Κέντρο Σκύλων Οδηγών Ελλάδος έχει ήδη παραδώσει δύο σκύλους, τη Μελίττα και τη Ντόνα, και σε λίγες ημέρες παραδίδεται και ο τρίτος μας σκύλος, ο Φοίβος. Η προοπτική του Κέντρου είναι να παραδίδει 4-5 σκυλιά τον χρόνο. Σε ολόκληρη την Ελλάδα, μέχρι σήμερα πρέπει να κυκλοφορούν 7 - 8 σκύλοι-οδηγοί.
• Το πρόγραμμα αυτό τρέχει τουλάχιστον εδώ και 70 χρόνια, και στην Αγγλία μόνο, πρέπει να υπάρχουν σήμερα 30.000 σκύλοι-οδηγοί. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ούτε 10! Σημειώστε επίσης, ότι στις περισσότερες χώρες δεν υπάρχουν ειδικοί νόμοι που να επιτρέπουν την πρόσβαση του σκύλου-οδηγού παντού, αφού θεωρείται δεδομένο και φυσικό, ο σκύλος που οδηγεί έναν τυφλό να έχει παντού πρόσβαση.